Bobowa – Stolica Koronki Klockowej

„Oj, żeby nie ta koronka klockowa, to by nikt nie wiedział gdzie nasza Bobowa.”

Bobowa należy do najstarszych osad położonych w dolinie rzeki Białej, pomiędzy Tarnowem, a Nowym Sączem, w odległości 25 km na północny zachód od Gorlic. Miasteczko  te rozsławiło się bogatym folklorem i pięknym rękodziełem ludowym - koronki klockowej.

W drugiej połowie XIX wieku Bobową nazywano „stolicą koronek sądeckich”. Przez stulecia miejscowe koronki należały do niezwykle poszukiwanych. Wszystkie dostępne teksty potwierdzają fakt, że na dziesiątki lat przed założeniem w 1899 roku w Bobowej Krajowej Szkoły Koronkarskiej, umiejętność wyrobu koronek klockowych na tym terenie była powszechnie znana. 

Historia bobowskich koronek klockowych sięga początków XVI wieku. To właśnie w oparciu o te tradycje miasto Bobowa zdobyło się na zorganizowanie w 1899 roku Krajowej Szkoły Koronkarskiej, której uczennice zdobyły w 1902 roku brązowy medal na wystawie w Saint Luiz, a w roku 1905 złoty medal w San Francisco.

Nazwa koronki klockowej pochodzi od narzędzi pracy służących do wyrabiania koronek tak zwanych klocków, na które nawijane są nici. Kształt klocków bywa różny, często uwarunkowany grubością nici. Początkowo wyrabiano koronki z cienkich nici, które nie potrzebowały dużego obciążenia, klocki te były lekkie i niewielkich rozmiarów. Obecnie osiągają wielkość 14 cm długości, z czego 5 cm stanowi szpuleczka, a reszta to uchwyt.

Najbardziej charakterystycznym i rozpoznawalnym wzorem bobowskiej koronki klockowej jest Girlandka. 
 Bobowa, jako jedyne chyba miasto na świecie, może pochwalić się dwoma, bardzo dużymi muralami koronkowymi. Autorką obydwu jest NeSpoon, światowej klasy i sławy artystka.

Jeden z nich na wschodniej ścianie Urzędu Miasta wita od 2019 r. wjeżdżających do Bobowej, drugi natomiast na zachodniej ścianie budynku Centrum Kultury i Promocji Gminy Bobowa 2015 roku żegna wyjeżdzających. 
Bobowa jest  reprezentowana na międzynarodowych festiwalach koronki przez lokalne mistrzynie koronkarstwa, zrzeszone w Stowarzyszeniu Twórczości Regionalnej, pracowników Centrum Kultury i Promocji Gminy Bobowa oraz twórczynie koronki klockowej związane z promocją tego rękodzieła z Bobowej na arenie międzynarodowej. 
Dzięki ich pracy Bobowa zyskała renomę w świecie koronkarstwa, a ich twórczość jest doceniana na wielu zagranicznych wystawach i festiwalach.

Środowisko bobowskich koronczarek utrzymuje kontakty zagraniczne z wieloma ośrodkami wytwarzania koronki klockowej na świecie. Wynikiem tych kontaktów są wystawy bobowskich koronek m. in. w Portugalii, Hiszpanii, Francji, Anglii, Belgii, Niemczech, Republice Czeskiej, Słowacji i Finlandii.

Od roku 2000 w Bobowej organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Koronki Klockowej. Festiwal to nie tylko okazja do międzynarodowych spotkań koronczarek, ale także możliwość obejrzenia poszczególnych ekspozycji narodowych i pokonkursowej wystawy nagrodzonych prac w Ogólnopolskim Konkursie Koronek Klockowych. Koronka klockowa jako element zdobniczy niezwykle piękny i dekoracyjny była niezmiernie trudna do wykonania, jej wytwarzanie wymagało nie lada zdolności, precyzyjności i umiejętności koronczarki.

Jej najistotniejszą cechą jest pasowość wzorów i geometryczność, choć bywają i motywy o bardzo uproszczonych formach roślinnych. Do tego typu koronek stosuje się nici o różnej grubości i barwie, a także płótno lniane, które wszywane jest w środek koronek. 

W roku 1995 w Bobowej powstało Stowarzyszenie Twórczości Regionalnej, które jako główny cel w statucie przyjęło ochronę przed zaginięciem unikalnej koronki klockowej i zapewnienie kontaktu z twórcami na terenie gminy Bobowa i szeroko poza nią.

Życie kulturalne Bobowej organizowane jest przez Centrum Kultury i Promocji Gminy, przy aktywnym zaangażowaniu władz samorządowych, szkół, OSP, KGW a także stowarzyszeń. Działanie te skierowane są na nieustanną troskę o animację i rozwój aktywności twórczej, jej upowszechnianie i promocję oraz dbałość o zachowanie dziedzictwa narodowego i lokalnego, a także wartości płynących z wielokulturowości Bobowej.

Bobowska koronka klockowa, tradycyjnie tworzona w Bobowej została wpisana na Krajową listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w 2023 roku.